‘Kinderen krijgen al vroeg in hun leven te maken met vooroordelen’, schrijft onderzoeker Pauline Slot. Dit kan grote gevolgen hebben voor hun zelfbeeld. ‘Zorg daarom voor voldoende diversiteit in spelmaterialen en boeken. Bespreek verschillen, maar benoem ook overeenkomsten.’
Dat kinderen al op jonge leeftijd te maken krijgen met vooroordelen illustreert Slot, onderzoeker bij het departement Educatie en Pedagogiek aan de Universiteit Utrecht, aan de hand van een Amerikaans onderzoek. In dit onderzoek werd aan kleuterleerkrachten gevraagd om de eerste signalen van probleemgedrag te herkennen.
Filmfragment
Ze kregen filmfragmenten te zien van vier kinderen in een spelsituatie: een blank meisje, een blank jongetje, een zwart meisje en een zwart jongetje. Er werd gezegd dat sommige fragmenten eerste tekenen van probleemgedrag lieten zien, maar andere fragmenten niet. Maar in werkelijkheid was er geen probleemgedrag. Achteraf moesten de leerkrachten aangeven welk kind naar hun mening de meeste aandacht vroeg. Tijdens het kijken van de fragmenten werd met een eye-tracker vastgelegd waar de leerkracht naar keek en hoe lang. De uitslag legde een vooroordeel bloot. De leerkrachten bleken namelijk het meest naar de zwarte kinderen en vooral naar het zwarte jongetje. En ze gaven ook aan dat deze kinderen de meeste aandacht vroegen.
Zelfbeeld
Dat deze voordelen grote gevolgen kunnen hebben voor het zelfbeeld van kinderen, laat Slot zien met de Poppen-test. Dit Amerikaanse onderzoek, dat al is gedaan in de jaren veertig van de vorige eeuw, liet zien hoe kinderen al op jonge leeftijd een beeld van wie er ‘succesvol en geliefd’ is in de samenleving en hoe zeer dit kinderen ‘raakt’.
Erbij horen
‘Hoe kunnen we alle kinderen het gevoel geven dat ze de moeite waard zijn en erbij horen?’ vraagt Slot zich vervolgens af. Ze raadt aan om aandacht te besteden aan verschillen, mits het niet alleen gaat over verschillen in uiterlijk of etnische achtergrond, maar ook over verschillen in interesses. Tegelijkertijd is het belangrijk om de overeenkomsten te benadrukken.
Diversiteit
Kijk verder of er voldoende diversiteit te zien is in spelmaterialen en boeken. Veel van deze materialen hebben een eenzijdige westerse uitstraling. Denk aan boeken met alleen blanke kinderen met westerse namen. Dat kan het voor jonge kinderen van verschillende achtergronden moeilijker maken om zich hiermee te identificeren. Let tegelijkertijd op dat het niet stereotyperend is. Denk aan een plaatje van een blanke dokter en een zwarte vuilnisman.
Bron: EarlyYearsBlog