Er bestaat bij kinderen een sterke koppeling tussen de ontwikkeling van spraak en handbewegingen. Daarnaast gebruiken kinderen hun handen om dingen te ontdekken. Plus om uit te vinden hoe iets werkt. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Lisette de Jonge-Hoekstra aan de rijksuniversiteit Groningen. Uit eerder onderzoek bleek al dat handbewegingen een leidende rol hebben in de cognitieve ontwikkeling.
Vaak wordt verondersteld dat cognitief begrip zich vooral in het hoofd afspeelt en dat handbewegingen en spraak dit (slechts) weerspiegelen. Cognitief begrip ontstaat en bestaat echter uit het constante samenspel tussen (hand)bewegingen en spraak, en iemands fysieke en sociale omgeving. Met fysieke omgeving worden bijvoorbeeld taakeigenschappen bedoeld en met de sociale omgeving andere mensen. In haar onderzoek richt Lisette de Jonge-Hoekstra zich op dit constante samenspel tussen handbewegingen, spraak en omgeving, om zo de rol van handbewegingen in de cognitieve ontwikkeling beter te begrijpen.
Tijdens wetenschap-en-techniek-taken bleek dat spraak de handbewegingen van kinderen meer beïnvloedt dan andersom. Gedurende moeilijke taken wordt de koppeling tussen handbewegingen en spraak nog sterker dan tijdens makkelijke taken. Tussentijdse veranderingen in taakeigenschappen beïnvloeden handbewegingen en spraak verschillend. Samenwerkende kinderen stemmen hun handbewegingen en spraak op elkaar af, en zelfs hun hoofdbewegingen. De koppeling tussen handbewegingen en spraak hangt samen met leeftijd en (school)prestaties.
Aandacht voor spraak én handbewegingen
Het is belangrijk dat leerkrachten aandacht hebben voor zowel de spraak als de handbewegingen van kinderen. Het is mooi als ze hun lessen en lokalen zó inrichten, dat er ruimte is voor beide. Cognitief begrip ontstaat en bestaat dus uit het samenspel tussen de handbewegingen en spraak van kinderen, en de fysieke en sociale omgeving.
Spraak beïnvloedt de handbewegingen meer dan andersom. Interessant is dat een grotere asymmetrie in aantrekkingskracht tussen spraak en handbewegingen samenhangt met een hogere (kleuter) CITO-score voor taal en een hogere leeftijd. Omgekeerd hangt een meer gebalanceerde aantrekkingskracht samen met een hogere (kleuter) CITO-score op rekenen en een betere prestatie op eerdere wetenschap-en-techniek-taken.
How hand movements and speech tip the balance in cognitive development >>
Bron: rug.nl vakbladvroeg