Onlangs heeft minister van Gennip van SWZ aangekondigd dat de huidige kinderopvangtoeslag stapsgewijs verhoogd wordt tot aan 2027. In een nieuw stelsel voor kinderopvang zal daarnaast de financiering rechtstreeks lopen naar kinderopvangorganisaties. Maar hoe het kinderopvang stelsel er precies gaat uitzien in 2027, daar kwamen donderdag in het debat maar geen antwoorden op.
Voor het verhogen van de kinderopvangtoeslag is voor 2025 een bedrag vrijgemaakt van 429 miljoen. In een nieuw stelsel betalen ouders alleen de eigen inkomensafhankelijke bijdrage die vooraf wordt getoetst in plaats van aan het einde van het jaar. Daarnaast wordt kinderopvang betaalbaarder voor ouders. Wel kiest men er in Den Haag (wederom) voordat kinderopvang alleen toegankelijk blijft voor kinderen van werkende ouders.
Reacties BK en BMK
De BK is voorstander van een inkomensafhankelijke tegemoetkoming voor kinderopvang. Het verleggen van de geldstromen, zoals directe financiering beoogt, levert op zichzelf geen grote bijdrage aan het terugdringen van hoge terugvorderingen voor ouders, melden zij op hun site. ‘Daarom zijn we hier kritischer over. Het wijzigen van de verantwoordelijkheidsverdeling levert dit wél. We zijn daarom blij dat het ministerie dit nu onderzoekt.’
De BMK is blij dat er wordt gekozen voor een systeem van directe financiering. Waarnemend voorzitter Geert de Wit: ‘Dit verbetert de toegankelijkheid van kinderopvang voor ouders omdat zij dan geen kosten meer hoeven voor te schieten en daardoor veel minder risico lopen op hoge terugvorderingen. De drempel om gebruik te maken van kinderopvang wordt hierdoor verlaagd.’ De BMK geeft wel aan het een gemiste kans te vinden dat kinderopvang alleen toegankelijk blijft voor kinderen van werkende ouders. Het laten vallen van de arbeidseis is juist van grote betekenis voor kinderen met risico op achterstand, melden zij.
Duidelijkheid
De beoogde oppositiepartijen willen graag duidelijkheid over hoe het nieuwe kabinet wil omgaan met de financiering van de kinderopvang. Maar de partijen aan de formatietafel willen daar nog weinig over kwijt, werd duidelijk tijdens een debat op donderdag. ‘Bied vandaag nou die duidelijkheid: gaan we dit doen of niet, die kinderopvangtoeslag afschaffen.’ Dat was de oproep van GroenLinks-PvdA-Kamerlid Senna Maatoug. Ook D66 en ChristenUnie drongen bij VVD en NSC aan: blijft de gehekelde kinderopvangtoeslag bestaan of gaat een nieuw kabinet over op een ander systeem, bijvoorbeeld directe betaling aan kinderopvangcentra.
Nog geen zekerheid
Het liefst had VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski al duidelijkheid willen geven, zei ze in het debat. Maar tijdens de onderhandelingen zou dat niet een eerlijk verhaal zijn, aldus de VVD’er. Ze begrijpt dat er partijen zijn die ‘een reactie willen ontlokken’ over richtingen, getallen en jaartallen. Maar ‘zekerheid is er pas als er een nieuw kabinet zit dat uitspreekt: dit is hoe we het gaan doen’, zei ze. ‘Meer krijgt u niet van mij.’
Inkomensafhankelijk?
Ook NSC-Kamerlid Tjebbe van Oostenbruggen werd om duidelijkheid gevraagd. ‘Wat is dan het toekomstbeeld van NSC als het gaat om de kinderopvangtoeslag?’, wilde Pieter Grinwis (ChristenUnie) weten. Van Oostenbruggen gaf aan voorstander te zijn van directe financiering, maar wil de gevraagde eigen bijdrage wel laten afhangen van het inkomen van de ouders. Kritiek dat het systeem daarmee te veel lijkt op het complexe toeslagenstelsel, wees hij van de hand. ‘Ga je dan omwille van dat het dan misschien ingewikkeld is miljarden de verkeerde kant op sturen?’
Potje voor bijna-gratis kinderopvang in 2025?
D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt is bezorgd. De kinderopvangtoeslag is onzeker en er zijn enorme bedragen mee gemoeid, die mensen soms moeten terugbetalen als hun situatie verandert. Het aanpassen van dat systeem is cruciaal volgens D66. ‘Maar juist nu lijkt de politieke steun wankel. En ik hoop daar vandaag wat duidelijkheid over te krijgen.’ Podt wijst erop dat er voor volgend jaar al een potje gereserveerd is voor ‘bijna gratis kinderopvang’ zoals het demissionaire kabinet voor zich zag.
Bronnen: BK, BMK, ANP, kinderopvangtotaal