Het verkoudheidsvirus RS-virus is wereldwijd de tweede doodsoorzaak onder zuigelingen. Jaarlijks veroorzaakt het virus wereldwijd 118.000 sterfgevallen. Ook in Nederland belanden elk jaar 2.000 Nederlandse kinderen in het ziekenhuis door dit verkoudheidsvirus, met name in november. “Op het piekmoment zorgt het RS-virus ook bij ons in het Wilhelmina Kinderziekenhuis voor een volle intensive care”, vertelt kinderinfectioloog Louis Bont van het UMC Utrecht. Toch is het RS-virus nog relatief onbekend, met name bij jonge ouders. Dat moet veranderen.
De afgelopen jaren heeft het RSV Consortium in Europe (RESCEU) onderzoek gedaan naar oorzaak, economische gevolgen en behandeling. De resultaten worden 15 november gepubliceerd in een speciale editie van het toonaangevende vaktijdschrift ‘The Journal of Infectious Diseases’. Kinderinfectioloog Louis Bont van het UMC Utrecht is één van de initiatiefnemers van het RESCEU, een Europees samenwerkingsverband van onderzoekers van 18 universiteiten, gezondheidsinstituten (waaronder het UMC Utrecht, UMC Groningen en het RIVM) en farmaceutische bedrijven.
De belangrijkste conclusies luiden als volgt:
- Wereldwijd worden naar schatting 33 miljoen jonge kinderen per jaar gediagnosticeerd met het RS-virus. In meer dan 3 miljoen gevallen volgt ook een ziekenhuisopname. Jaarlijks veroorzaakt het virus 118.000 sterfgevallen.
- Ook voor oudere mensen is het verkoudheidsvirus gevaarlijk. Naar schatting sterven er jaarlijks 1,1 miljoen bejaarden aan de gevolgen van het virus.
- Tot een week na de besmetting met het RS-virus is er sprake van een verhoogd risico op overlijden. In 90% van de gevallen waarbij geïnfecteerde patiënten overleden, kon worden aangetoond dat het RS-virus de primaire doodsoorzaak was.
- RSV kost overheden over de hele wereld bijna 5 miljard euro per jaar. Twee potentiële vaccins en een monoklonale antistof ter bescherming tegen dit virus worden over ongeveer 3-7 jaar op de Nederlandse markt verwacht.
- Voorlichting is en blijft nodig. Het RSV Patiënten Netwerk organiseert de RSV Bewustwordingsweek van 9 tot 15 november om het publiek, vooral jonge ouders, te informeren over RSV-symptomen en de bijbehorende risico’s zoals piepende ademhaling en astma.
Symptomen
De infectie kan bij baby’s van een onschuldige verkoudheid overgaan in een zware longontsteking, die gepaard gaat met benauwdheid, piepen en hoesten. Daardoor kunnen de kleine luchtwegen die naar de longblaasjes lopen, ontstoken raken (bronchiolitis).
Bij een ernstige RS-virusinfectie kunnen baby’s het daardoor zo benauwd krijgen dat ze in het ziekenhuis opgenomen moeten worden om extra zuurstof te krijgen. In het ergste geval komen ze op de intensive care waar hun ademhaling wordt overgenomen door een beademingsmachine. Omdat er nu nog geen vaccin of medicijn is tegen een ernstige RS-virusinfectie en omdat veel ziekenhuizen in lage-inkomenslanden niet over beademingsapparatuur beschikken, overlijden daar zoveel kleintjes aan de infectie.
Heftige ervaring
Louis Bont: “Het is november, voor ons in Nederland het begin van het seizoen. Op het piekmoment zorgt het RS-virus ook bij ons in het Wilhelmina Kinderziekenhuis voor volle intensive care-afdelingen. In Nederland wordt ongeveer 1 op de 100 pasgeborenen in het eerste levensjaar opgenomen in het ziekenhuis met een RS-virusinfectie; van hen heeft 1 op de 10 beademingsondersteuning op de intensive care nodig. Voor ouders is het een hele heftige ervaring om hun vaak nog kleine baby zo benauwd te zien. Daarom is het goed dat mensen er meer over weten.”
Vaccin en behandeling
Wereldwijd sterven er jaarlijks 118.000 mensen aan de gevolgen van het virus. Daarmee is het RS-virus na malaria wereldwijd de tweede doodsoorzaak onder zuigelingen. Toch kent vrijwel niemand dit virus. “Dat moet veranderen”, vindt Bont. Hij schat in dat het nog een paar jaar duurt voor er een vaccin beschikbaar komt. Daarnaast wordt er gewerkt aan een reeks behandelingen. Ook daarvoor is het volgens hem goed dat er meer bewustzijn over het RS-virus komt. “Meer maatschappelijk bewustzijn versnelt dit soort processen. Bij ons hier in het rijke westen, maar zeker ook voor het beschikbaar komen van een vaccin in de rest van de wereld, waar de nood het hoogst is.”
Behalve voor kinderen kan het RS-virus ook ernstige gevolgen hebben voor ouderen. Volgens het RIVM is het RS-virus voor ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen wereldwijd de tweede oorzaak van uitbraken van infectieziekten. In Nederland wordt geschat dat in sommige seizoenen zelfs meer ouderen aan een RS-virusinfectie overlijden dan aan de griep. Het RS-virus geeft bij gezonde volwassenen meestal alleen verkoudheidsklachten, zoals een loopneus of hoesten. Kleine kinderen kunnen er meer last van hebben
Voorkomen besmetting
Het RS-virus is een verkoudheidsvirus. Het virus zit in de neus en keel van geïnfecteerde personen en kan net als bij COVID-19 worden overgedragen door druppeltjes die vrijkomen tijdens hoesten, niezen en praten. Omdat het virus meerdere uren buiten de mens kan overleven, kunnen ook handen en voorwerpen als speelgoed een bron van besmetting zijn.
Ouders kunnen blootstelling aan het RS-virus zo veel mogelijk voorkomen door iedereen die hun kindje aanraakt, eerst de handen te laten wassen, door speelgoed te wassen en te ontsmetten en door hun kindje weg te houden van mensen die verkouden zijn of koorts hebben.
Iemand met het RS-virus kan anderen besmetten voordat hij of zij zelf ziek wordt. Iemand is niet meer besmettelijk als hij helemaal beter is. Kinderen onder 2 jaar zijn langer besmettelijk, ongeveer twee tot vier weken na de start van de infectie.
Bron: Persbericht UMC Utrecht vakbladvroeg