Mediaopvoeding is onder ouders van kinderen van 0 t/m 6 jaar geen urgent onderwerp. Bij maar liefst driekwart staat het opvoedbelang hiervan op de laatste plaats – na gezonde voeding, voldoende bewegen, sociaal gedrag en hygiëne. Een ruime meerderheid ziet vooral positieve effecten van media, zoals betere taalontwikkeling en de verbetering van de rekenvaardigheid en creativiteit.
Dit blijkt uit het Iene Miene Media-onderzoek 2022. Het onderzoek toont aan dat ouders zich onvoldoende bewust zijn van de schadelijke langetermijneffecten van mediagebruik. Slechts een kwart van de ouders maakt zich zorgen over negatieve effecten zoals bijziendheid of overgewicht.
Ouders onderschrijven de meeste positieve effecten van media sterker en de negatieve aspecten minder sterk. Vooral hoger opgeleide ouders maken zich minder zorgen dan andere ouders over de negatieve effecten van media op jonge kinderen. Opvallend is wel dat meer dan de helft van de ouders aangeeft regelmatig negatieve effecten van mediagebruik bij hun kind te zien, zoals druk of opstandig gedrag, verlegenheid of slaapproblemen. Vooral lager opgeleide ouders of ouders met een andere culturele achtergrond ervaren relatief vaker zulke negatieve uitwerkingen bij hun kinderen.
Richtlijnen flink overschreden
Kinderen blijken veel tijd door te brengen met media. Zo besteden kinderen van 0 t/m 6 jaar op een dag gemiddeld anderhalf uur aan verschillende media-activiteiten. Dat overschrijdt de richtlijnen van de World Health Organisation (WHO). Deze worden onder meer gehanteerd door Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang en andere advies- of steunorganisaties. Zij adviseren om jonge kinderen tot 2 jaar oud liefst zo weinig mogelijk media te laten gebruiken en kinderen tot 5 jaar maximaal 1 uur per dag.
Uit vele internationale studies blijkt een verband tussen overmatig mediagebruik en problemen met de gezondheid. Om deze negatieve effecten van media te voorkomen, is het belangrijk dat kinderen in een vroeg stadium bewust, veilig en gezond met media leren omgaan.
Media-apparaten zoals smartphones en (kinder)tablets zijn steeds makkelijker te bedienen. Ook zijn ze steeds meer gericht zop individueel gebruik. Gevolg is dat ouders steeds minder de kans krijgen om media echt samen te gebruiken. “Daarmee lijkt ook de urgentie van mediaopvoeding steeds verder op de achtergrond te raken”, aldus Prof. dr. Peter Nikken, lector Jeugd & Media aan Hogeschool Windesheim. Hij vindt dit een zorgelijke ontwikkeling. “Het is belangrijk dat we kinderen op jonge leeftijd al handvatten geven met betrekking tot mediagebruik.”
Onzekerheid door gebrek aan kennis
Ouders zijn zich bewust van hun matige kennis over omgaan met media in de opvoeding van hun kind. Slechts drie op de tien ouders zijn van mening over voldoende kennis te beschikken. Toch lijken ouders hier niet onzeker over te zijn. Nog geen 10% van de ouders voelt zich onzeker als ze over mediaopvoeding praten met andere ouders. Ook schatten ze hun kennis over kind en media niet lager in dan andere ouders.
Prof. Nikken pleit voor meer beleid en activiteiten om ouders te ondersteunen en te adviseren: “Bibliotheken, ouder-kind centra, huisartsen, kinderopvang en het onderwijs, maar ook de media-industrieën kunnen ouders daarbij helpen.”
Coronapandemie veroorzaakt geen blijvende effecten
De coronapandemie van de afgelopen twee jaar lijkt geen blijvend effect te hebben op het mediagebruik van kinderen van 0 t/m 6 jaar. Waar vorig jaar nog zeven op de tien ouders aangaven impact van corona te merken bij hun kinderen is dat nu nog maar de helft. De impact uit zich voornamelijk in de tijd die het kind achter een scherm doorbrengt in vergelijking met voorgaande jaren (18%), al is dit cijfer ongeveer gehalveerd ten opzichte van 2021. Wel lijkt er met het heropenen van de scholen een lichte stijging (van 4% naar 6%) te zijn in het aantal kinderen dat online problemen ervaart, zoals ruzies, pesten of gehackt worden.
Swipe, stap, sprong
Elk jaar organiseert Netwerk Mediawijsheid de Media Ukkie Dagen waarbij aandacht wordt gevraagd voor mediawijsheid in de opvoeding van kinderen van 0 tot 6 jaar. Dit jaar vinden de Media Ukkie Dagen plaats van 25 maart t/m 1 april 2022 en is het thema swipe, stap, sprong. Er worden dit jaar vraagstukken behandeld als: ‘Kun je een kind alleen met een tablet, tv, smartphone of boekje laten spelen of is samen beter?’, ‘Hoe begeleid je een kind stap voor stap in de ‘digitale wereld’?’, ‘Hoe zet je media in, zodat een kind er ook iets van leert en sprongen maakt?’, ‘En hoe maak je keuzes die aansluiten op de ontwikkeling van het kind?’ Meer dan 150 organisaties en instanties organiseren tijdens de Media Ukkie Dagen activiteiten om ouders te helpen bij deze vraagstukken. Voor meer informatie over het evenement en de activiteiten: www.mediaukkiedagen.nl
Bron: Persbericht Netwerk Mediawijsheid vakbladvroeg