De motorische vaardigheden van kleuters uit groep 1 en 2 holden achteruit tijdens de eerste lockdown. Vooral op het onderdeel balanceren scoorde een grote groep kleuters slechter. De lockdown was daarnaast nadelig voor jonge leerlingen die al moeite hebben met bewegen. Dit blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut. Het instituut stelt meerdere oplossingen voor om de motorische vaardigheden weer op te krikken.
Een mogelijke verklaring voor de achteruitgang is dat het onderwijs voor kleuters van 4 tot 5 jaar dynamisch is. Zij zitten niet zoals leerlingen in hogere klassen achter een tafeltje. “Wij kregen dit terug van docenten”, zegt onderzoeker Amika Singh van het Mulier Instituut. “Een dag bij de kleuters is één en al oefenen met balans. Het is heel actief, de kinderen zijn constant iets aan het doen, bijvoorbeeld in de speelhoek of de zandbak. Het gaat dus niet alleen over bewegen tijdens een gymles.” Zij wijst erop dat ouders en kinderen thuis in de lockdownperiode op verschillende manieren invulling hebben gegeven aan bewegen. Misschien lag niet bij alle ouders de prioriteit op voldoende bewegen en spelen.”
‘Een dag op school bij de kleuters is één en al oefenen met balans’
Met het rapport wil het Mulier Instituut, bekend om zijn sportonderzoek, in beeld brengen wat de gevolgen zijn van de eerste lockdown en het missen van gymlessen voor de motorische vaardigheden bij kinderen van 4 tot 12 jaar. Zes op de tien leerlingen had tussen 16 maart en 7 juni vorig jaar geen gymles, zo bleek uit eerder onderzoek. Voor dit rapport gebruikten de onderzoekers meerdere leerlingvolgsystemen en pikten ze er twee meetmomenten uit. Namelijk voor de uitbraak van corona tussen september 2018 en december 2019 en na de eerste lockdown tussen mei en december 2020.
Balanceren, stuiten en springen
“De cijfers laten zien dat een groter deel van de kinderen in groep 1-2 motorisch minder vaardig is na de eerste lockdown”, zegt Singh. Vooral bij het onderdeel balanceren komt dit over de hele linie naar voren bij kleuters. Dit geldt voor alle drie de groepen waarbij kleuters werden ingedeeld op hoe goed hun motorische vaardigheden zijn: laag, midden en hoog. In elke groep holde het balanceren achteruit. Ook het zijwaarts springen werd slechter na de lockdown bij kleuters die waren ingedeeld in de lage en middengroep. De onderdelen balanceren en zijwaarts springen bleven bij leerlingen uit groep 5/6 juist ongeveer gelijk. In groep 7/8 is een verslechtering te zien bij de niveaugroepen laag en midden als het gaat om stuiten, zoals bijvoorbeeld met een basketbal, springen of coördinatie.
De onderzoekers concluderen dat de grootste verschillen zichtbaar zijn bij de jongste kinderen en kinderen die reeds voor de eerste lockdown motorisch minder vaardig waren. Deze groepen kinderen behalen slechtere scores na de lockdown. Het is niet verrassend dat kinderen die al minder bewogen meer nadelen ondervinden. ‘Onderzoek uitgevoerd tijdens de eerste lockdown heeft uitgewezen dat vooral onder de kinderen die normaliter weinig bewegen, meer dan een derde nog minder is gaan bewegen’, zo staat in het rapport.
Opkrikken
Om de motorische vaardigheden weer op te krikken, stelt het Mulier Instituut meerdere oplossingen voor. Singh: “De hele schooldag actiever inrichten is één voorbeeld. Scholen kunnen daar aandacht voor hebben en bewegen een prominenter onderdeel maken. Het is ook eigenlijk niet goed dat kinderen vanaf groep 3 ineens heel veel stilzitten.” Het aanstellen van vakleerkrachten is een ander idee. Nu loopt op de helft van de basisscholen een vakleerkracht rond.
Gevolgen lockdownperiode voor de motorische ontwikkeling van basisschoolleerlingen >>
Bronnen: mulierinstituut.nl aob.nl vakbladvroeg