De kinderopvang helpt alle typen kinderen om zich positief te ontwikkelen. Hetzelfde geldt voor de gastouderopvang. De pedagogische kwaliteit van de opvang heeft een klein maar duurzaam effect op de sociale ontwikkeling van peuter tot en met adolescent, zo blijkt uit een meta-analyse.
Om de ontwikkeling van kinderen gedurende 3 jaar te volgen, bezocht een onderzoeker meermaals de deelnemende opvanglocaties. De volgende twee vragen stonden centraal:
- Maakt het voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van je kind uit of hij naar een kinderdagverblijf of gastouder gaat?
- Zijn kwetsbare, verlegen kinderen gevoeliger voor hun omgeving dan veerkrachtige, robuuste kinderen?
Positief effect op welbevinden
Het onderzoek werd geleid door Ruben Fukkink, bijzonder hoogleraar Kinderopvang en educatieve voorzieningen voor het jonge kind aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. “Voorop gesteld: de kwaliteit van kinderopvang in Nederland is goed. Het welbevinden van kinderen is ook goed. De pedagogische professionals zijn spilfiguren voor de kwaliteit. Wat zij doen, heeft direct effect op de ontwikkeling van de kinderen. Dat heeft dit onderzoek weer aangetoond.” Ook de fysieke omgeving blijkt bij te dragen aan het welbevinden van kinderen. “Het kinderdagverblijf is net iets beter uitgerust dan gastouderopvang in eigen huis. De hele inrichting in een kinderdagverblijf is afgestemd op het kind, met voldoende speelhoeken en speelgoed. Dat heeft een klein positief effect op het welbevinden van kinderen.”
Relatie professional en kind
Wat naast interactie met het kind effect heeft op de ontwikkeling, is de relatie tussen de professional en het kind. “Die relatie hebben we gemeten met behulp van de vragenlijsten voor de professionals. Hoe meer nabijheid tussen professional en kind wordt ervaren, hoe minder conflicten en hoe zelfstandiger het kind, hoe beter de ontwikkeling is ten opzichte van andere kinderen. Dat effect konden we zelfs meten tot aan groep 1 van de basisschool. We zien een klein verschil in het effect tussen kinderdagverblijven en gastouderopvang, ten gunste van de gastouder. Kinderen bij de gastouderopvang worden als iets socialer beoordeeld. De groepen zijn kleiner, het kind heeft een vaster gezicht en de relatie met de gastouder is vaak hechter. Als de relatie in de gastoudervang goed is, gaat het ook goed met het kind.
Duurzaam effect
Uit het onderzoek blijkt dat de kinderopvang alle typen kinderen helpt om zich positief te ontwikkelen. “Opvallend is dat je bij kinderen van 18 jaar nog steeds de kwaliteit van de kinderopvang kunt terugzien in hoe het met ze gaat. Het effect is wel klein: als kind groei je op bij je ouders, broer en/of zus, grootouders, en je gaat naar school en hebt vrienden. Dat heeft naast de opvang ook allemaal invloed op je sociale ontwikkeling.”
Kaartenpakket
De resultaten uit dit onderzoek kunnen helpen om nog beter het gesprek met ouders aan te gaan. “Om daarin te ondersteunen, is een eerste aanzet gedaan tot een praktische tool. We hebben een kaartenpakket ontwikkeld bestaande uit kaarten met karaktereigenschappen van kinderen. Samen met de ouder(s) kan de professional de kaarten bespreken en een aantal kaarten selecteren die het beste passen bij het kind. Op die manier krijgt zowel de professional als de ouder(s) een completer beeld van de ‘voorspellende’ eigenschappen en behoeften van het kind.”
Ruben beveelt pedagogisch professionals aan om te investeren in de één-op-één relatie met het kind en oog te hebben voor paardenbloem- en orchideeënkinderen. “Investeer ook in de relatie met ouders, voer gesprekken en geef die diepgang; bijvoorbeeld met behulp van het kaartenpakket. De sector is dagelijks bezig met kwaliteit, maak dit daar een onderdeel van.”
Meer informatie
- Kinderopvang heeft positief effect op ontwikkeling kinderen
- Artikel: Infants in Dutch daycare: Exploring fine-grained dimensions of temperament
- Artikel: Comparing center-based with home-based child care: type of care moderates the association between process quality and child functioning
- Project Effecten van kinderopvang: profiteren kinderen in verschillende mate?
- Programma Kwaliteit Kinderopvang
- Thema School en kinderopvang
- Thema Preventie
Bron: publicaties.zonmw.nl , vakbladvroeg