In tegenstelling tot Nederland, waar bijna gratis kinderopvang wordt bekritiseerd vanwege de mogelijke vergroting van kansenongelijkheid, zet Zweden sterk in op algemeen toegankelijke voorscholen. Inclusief prijsplafond om de kosten te reguleren. Wat zijn de ervaringen daar?
Het Financieele Dagblad (FD) zet het Zweedse model uiteen.
Zweden heeft al sinds 1975 een breed toegankelijk systeem van voorscholen, genaamd ‘förskola’, voor de opvang van kinderen van 1 tot en met 6 jaar. Het systeem heeft positieve effecten gehad op de arbeidsparticipatie van vrouwen; die nam snel toe na 1975. De toegankelijke voorschool werd – vergelijkbaar met de huidige discussie in Nederland – ingesteld in een tijd van een acuut tekort aan arbeidskrachten. Vooral moeders moesten de gelegenheid krijgen om weer aan het werk te gaan en werk en gezinsleven te combineren.
Prijsplafond
In 2001 werden alle vergoedingen voor voorscholen gelijkgetrokken middels een prijsplafond, de zogeheten “maxtaxa”. Ouders betalen voor het eerste kind een ouderbijdrage van 3 procent van het totale inkomen (met een maximum van 135 euro), voor het tweede kind 2 procent (maximaal 90 euro) en 1 procent (45 euro maximaal) voor de kinderen die volgen.
Ook hebben kinderen van niet-werkende ouders sinds 2001 recht op vijftien uur voorschool per week. Kinderen van werkende ouders maximaal tien uur per dag naar de voorschool. Bijna alle kinderen zijn het eerste jaar thuis, vanwege het doorbetaalde ouderschapsverlof van 450 dagen.
75 procent vrouwen werkt fulltime
Opvallend in Zweden is dat mannen en vrouwen – ondanks de bijna gratis kinderopvang – massaal blijven werken. In Nederland wordt gevreesd dat voornamelijk vrouwen juist niet meer gaan werken als kinderopvang vrijwel gratis wordt. Ter vergelijking: 75 procent van de Zweedse vrouwen werkt fulltime, tegenover 30 procent in Nederland.
‘Huisvrouwen waren in Zweden vanaf de jaren zeventig al praktisch uitgestorven’, zegt socioloog Helen Eriksson van de Universiteit van Stockholm tegen het FD. ‘Bijna niemand bevond zich nog buiten de arbeidsmarkt. Een groep ouders in Zweden werkte 75 procent en is dat blijven doen, ondanks dat de kosten voor kinderopvang voor iedereen fors daalden.’
Nadruk op kansengelijkheid
Een interessant aspect van de voorschoolse opvang in Zweden is de nadruk op kansengelijkheid en pedagogische kwaliteit. De voorscholen hebben hoogopgeleide leraren en een eigen curriculum. Het doel is om alle kinderen met vergelijkbare vaardigheden aan het basisonderwijs te laten beginnen.
Meer weten over de förskola in Zweden? Lees het volledige artikel van het FD hier >>
bron : vakbladvroeg