Voor een premature of zeer zieke pasgeborene is ziekenhuisopname een voortdurende bron van stress en pijn. Al die ingrepen schaden bovendien de hersenontwikkeling. Huid-op-huidcontact kan veel van de pijn en stress wegnemen. Het lichaam van zijn ouder fungeert dan namelijk als een schild hiertegen.
Om de baby te behandelen, is het noodzakelijk om katheters, infusen te plaatsen, bloedmonsters te nemen, de elektroden te verwijderen en te verplaatsen, verband en pleisters te verwijderen, hem in zijn slaap te storen, lawaai om hem heen te maken, het licht heel breed aan te doen, ontsmettingsmiddelen te gebruiken die in de neus prikken… Geschat wordt dat een pasgeborene in het ziekenhuis gemiddeld 10 pijnlijke procedures per dag ondergaat en voor de zieksten zijn dat er maximaal 50 (Carbajal 2008).
Schadelijk voor onvolgroeide hersenen
De pijn van de medisch noodzakelijke handelingen schaadt de nog onvolgroeide hersenen. Niet alleen heeft het een negatieve invloed op de ontwikkeling van witte en grijze hersenstoffen (Brummelte 2012), ook is sprake van een negatieve impact op de cognitieve en psychomotorische prestaties in de kindertijd en een verhoogd risico op depressie in de adolescentie (Williams 2020). Ook zorgt het verblijf in een couveuse tot stress als gevolg van het gebrek aan visuele uitwisseling, weinig interactie door aanraking of geur met de ouders. Het isolement van de baby en de scheiding van de ouders veranderen ook de normale ontwikkeling van de hersenen (Juif 2016, Melchior 2020).
Anti-pijn en anti-stress schild
Natuurlijk nemen de verzorgers alle voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat de baby lijdt. Zo wordt het toedienen van een sterk geconcentreerde suikeroplossing – naast borstvoeding – beschouwd als één van de meest effectieve strategieën (Carbajal 2005). In de afgelopen jaren is er echter steeds meer bewijs dat huid-op-huidcontact net zo effectief is als het zuigen op een suikeroplossing (Campbell-Yeo 2019) of zelfs effectiever (Sen 2020), ook voor zeer premature baby’s. De stem van de moeder verlicht de baby ook tijdens een pijnlijke ingreep (Filippa 2021). Verder kunnen ouders hun baby effectief beschermen tegen de effecten van pijn en stress door ze huid-op-huid te houden en met ze te praten.
Oxytocine, het magische hormoon
Hoe kunnen we verklaren dat huid-op-huid de kracht kan hebben om de pasgeborene te verlichten van pijn en stress? Zeer recent is dankzij een baanbrekend onderzoek bij zeer premature baby’s aangetoond dat huid-op-huidcontact tijdens een pijnlijke ingreep de afgifte van het stresshormoon cortisol bij de baby direct tegengaat. Dit is te danken aan de massale afscheiding van een ander hormoon, oxytocine (Pavlyshyn 2023).
Door huid-op-huidcontact groeit het vertrouwen tussen de baby en zijn ouders. De hechte band die dan fysiek wordt opgebouwd, beschermt de baby tegen de effecten van pijn en stress. Wanneer de baby minder energie besteedt aan het bestrijden van pijn en ongemak, is hij meer beschikbaar om naar zijn ouders te glimlachen, lang naar ze te kijken of aan de borst van zijn moeder te zuigen. Ouders krijgen meer vertrouwen in het zorgen voor hem en het luisteren naar hem. Hun angst voor de vroeggeboorte en ziekenhuisopname van hun baby kan beginnen af te nemen.
Bekijk het filmpje op de website van de bron van dit artikel.
Vertaling en bewerking: Vakblad Vroeg.
Bron: sosprema.com / vakbladvroeg