Elke winter veroorzaakt het RS-virus overvolle kinder-ic’s. Mogelijk komt hier binnenkort een eind aan. Na vijftig jaar onderzoek is er eindelijk een eenvoudig middel in zicht waarmee een ziekte kan worden bestreden. Slechts één injectie met een antistof volstaat om ernstige luchtweginfecties als gevolg van het virus te voorkomen.
‘Dit verandert alles’, zegt hoogleraar en kinderarts-infectioloog Louis Bont (Wilhelmina Kinderziekenhuis) over de resultaten van het internationale onderzoek dat werd uitgevoerd in 23 landen. De kinderarts, gespecialiseerd in het RS-virus, vertelt dat elk jaar rond kerst in zijn ziekenhuis de helft van de kinder-ic (afdeling intensieve zorgen, red.) vol ligt met baby’s die ernstig benauwd zijn en vaak langdurig moeten worden beademd. Alleen al in Nederland belanden jaarlijks tweeduizend kinderen in het ziekenhuis, van wie 150 tot 200 op de ic. Het nieuwe middel kan in de toekomst veel opnames schelen, denkt Bont, die niet betrokken was bij de studie. Voor ontwikkelingslanden is de meerwaarde nóg groter: daar is het RS-virus, na malaria, de tweede doodsoorzaak. In Nederland sterven elk jaar één à twee kinderen aan het virus.
Maandelijkse injecties
Er is al ruim twintig jaar een antistof tegen het RS-virus op de markt, maar het grote probleem is dat die stof binnen een maand uit het bloed verdwijnt zodat baby’s er in de winterperiode elke maand een injectie van nodig hebben. Dat is belastend en duur en daarom is het middel alleen beschikbaar voor de paar procent van de baby’s die een groot risico lopen, bijvoorbeeld door een hartafwijking. Maar het overgrote deel van de miljoenen kinderen die wereldwijd ziek worden door het RS-virus, heeft helemaal geen risicofactoren en komt dus niet in aanmerking voor dat middel.
Krachtige antistoffen
Een groep internationale wetenschappers is er nu voor het eerst in geslaagd om in het lab zeer krachtige antistoffen tegen het RS-virus te maken en de staart ervan bovendien zo te veranderen dat de halfwaardetijd 100 dagen werd. Daardoor bleef er maandenlang genoeg van de beschermende stof in het bloed van de kinderen circuleren. ‘Een technologie die in de toekomst ook bij andere antistoffen kan worden ingezet’, vermoedt hoogleraar Bont. De inventieve antistof maakt het RS-virus onschadelijk door zich te binden aan een eiwit aan de oppervlakte.
De antistof werd toegediend aan bijna duizend te vroeg geboren kinderen, een groep die extra risico loopt om ernstig ziek te worden van het RS-virus. In de winter die volgde was het aantal ziekenhuisopnames in die groep bijna 80 procent lager dan in de controlegroep, zo valt te lezen in het verslag van de studie in The New England Journal of Medicine. De toegediende antistof neemt de rol van het immuunsysteem in feite tijdelijk over, legt Bont uit, om kinderen door dat eerste kwetsbare jaar te loodsen. Heeft een kind de eerste verjaardag achter de rug dan is het sterker en verloopt een infectie met het RS-virus een stuk milder, zo leert de ervaring.
Herhaling
Om te achterhalen of de antistof bij álle kinderen effectief is, wordt het onderzoek nu voor de zekerheid herhaald bij gezonde kinderen die niet te vroeg zijn geboren. Bont hoopt bij die groep dezelfde goede resultaten te zien. Over een paar jaar, verwacht Bont, kunnen dan alle baby’s de winter door met slechts één prik.