Recensie ‘Moederteit – Over de metamorfose van zwangerschap, geboorte en moederschap’ door Nike Mencke
Met veel plezier en interesse heb ik het boek Moederteit gelezen. Het boek maakt duidelijk hoe we tegenwoordig met vrouwen omgaan die een kind krijgen, zoomt in op de grote lichamelijke, hormonale en emotionele veranderingen die bij dit proces kunnen plaatsvinden en breidt de aandacht uit naar het bredere perspectief van het moederschap en het zorgen voor een jong kind. Een aanrader voor alle ouders, geboortezorgprofessionals, feministen en eigenlijk iedereen die weleens in aanraking komt met een vrouw die een kind krijgt.
Moederteit is het verhaal van schrijfster en wetenschapsjournalist Lucy Jones over ‘matrecentie’ ofwel de tijd van het moeder worden. Een term die als volgt beschreven wordt door de medisch antropoloog Dana Raphael: ‘Tijdens dit proces, dit overgangsritueel, treden veranderingen op in de fysieke toestand van een vrouw, in haar status binnen de groep, in haar emotionele leven, in haar focus op dagelijkse activiteiten, in haar eigen identiteit, en in haar relaties met de mensen om haar heen’. Lucy Jones beschrijft haar eigen proces en ontwikkeling tijdens de zwangerschap, bevalling en moederschap van haar drie kinderen, maar daar blijft het niet bij. Zij gaat ook in op het bredere cultureel maatschappelijke perspectief over hoe we deze overgang naar het moederschap benaderen. In vijf delen, steeds geïntroduceerd door een natuurverschijnsel rondom transitie en zorg, beschrijft ze de invloed die het worden van een moeder heeft op de hersenen, het hormoonsysteem, de cognitie, de immuniteit, de psyche, het microbioom en het zelfbesef. Achter in het boek staat per hoofdstuk een bronnenlijst.
Het boek leest makkelijk, is doorspekt met persoonlijke en humoristische ervaringen en zal op vele vlakken herkenbaar zijn voor iedereen die met het ouderschap te maken heeft. Het deed me ook beseffen hoe zuinig we moeten zijn met onze eerstelijns verloskundige zorg, ons kraamzorgsysteem, het consultatiebureau, zwangerschapsverlof en onze gesubsidieerde kinderopvang. Ook in Nederland kan er nog veel verbeterd worden, maar laten we er vooral ook voor zorgen dat de dingen die we hebben niet verdwijnen.
Individuele verantwoordelijkheid
Deel 1 gaat over de zwangerschap waarbij de focus vaak ligt op de individuele verantwoordelijkheid van de moeder, terwijl we in principe als samenleving als geheel belang hebben bij gezonde nieuwe wereldburgers én hun verzorgers.
Sterk en kwetsbaar
Deel 2 gaat over de geboorte, waarbij Jones zowel de kracht beschrijft die de geboorte in zich kan hebben als het kwetsbare dat vrouwen kunnen ervaren wanneer hen informatie of kennis wordt onthouden. Hierdoor kunnen zij een speelbal worden van manipulatie, bijvoorbeeld door de onrealistische kijk op bevallen of door de mythe van ‘natuurlijk bevallen’ in stand te houden.
Veranderingen in moederbrein
Deel 3 en 4 beschrijven de onmogelijkheden rondom voeden in de UK (waar slechts 1% van de baby’s bij zes maanden nog borstvoeding krijgt), de veranderingen in het moederbrein en de eenzaamheid die bijna de helft van alle nieuwe moeders ervaart. Jones gaat in op de cocktail van weinig slaap, hormonale veranderingen en weinig sociale steun die moeders kunnen ervaren en hoe zij ook hier weer voor een groot gedeelte door de samenleving in de steek gelaten worden. Ze schrijft over de ambivalentie van samen willen smelten met je kind en tegelijkertijd jezelf niet willen verliezen. Over hoe intensief het moederschap gemaakt wordt door alle regels of verwachtingen die geschept worden rondom hechting en het zogenaamde ‘attachment parenting’.
Erkenning
In deel vijf 5 ten slotte wordt het matrecentie verhaal uitgebreid naar de samenleving als geheel. De auteur pleit voor maatschappelijke en culturele erkenning van de radicale metamorfose die het moederschap met zich meebrengt.
Nike Mencke, is verloskundige (niet praktiserend), lactatiekundige IBCLC, Infant Mental Health generalist.
bron : vakblad vroeg