Wat doe je wanneer een overheidsinstantie bewijs achterhoudt voor de hoogste bestuursrechter? De Belastingdienst ligt onder vuur, in een slepende zaak over kinderopvangtoeslag. ‘De Belastingdienst houdt zich niet aan haar eigen regels.’
De hashtags #gedupeerdeouders en #kinderopvangtoeslag zijn populair op Twitter. Nieuwsuur bracht in een tv-item naar buiten dat de Belastingdienst zelf geen openheid van zaken heeft gegeven en documenten achterhield in een slepende zaak over kinderopvangtoeslag. Vijf jaar geleden kregen 232 gezinnen het bericht dat zij hun kinderopvangtoeslagen terug moesten betalen. Het gaat om tienduizenden euro’s. ‘Onrechtmatig’, oordeelde de hoogste bestuursrechter, de Raad van State, in 2017.
Misbruik
In 2012 kreeg de Belastingdienst signalen dat er te veel toeslag was uitgekeerd en er ook misbruik van toeslagen werd gemaakt. Eén op de drie gezinnen zou teveel toeslag hebben ontvangen; bij elkaar zo’n 433 miljoen euro. In 2014 vermoedt de Belastingdienst onder meer dat een gastouderbureau in Eindhoven ‘sjoemelt met de toeslagen’. Alle toeslagen van de 232 aangesloten gezinnen worden stopgezet en ontvangen toeslagen teruggevorderd.
Gedupeerde ouders
Nieuwsuur sprak met de familie Kuiper, voor wie deze beslissing, net als voor andere gedupeerde ouders, rigoureuze gevolgen heeft. Zij moesten tienduizenden euro’s toeslag terugbetalen, die ze ontvingen voor de opvang van hun twee kinderen. Advocaat Eva Conzalez Perez vertegenwoordigt deze ouders, en nog tientallen anderen, en spant rechtszaken aan tegen de Belastingdienst. Tot aan de Raad van State toe.
Onrechtmatig
In 2017 oordeelde de Raad dat de stopzetting van de toeslagen van deze 232 gezinnen onrechtmatig was en dat de Belastingdienst onzorgvuldig heeft gehandeld jegens de ouders. Ook de Nationale Ombudsman reageert: ‘De Belastingdienst heeft buitenproportioneel hard ingegrepen bij 232 gezinnen’ en ‘Gezinnen zijn in een onmogelijke positie, grote financiële problemen en grote onzekerheid gebracht’.
Een redelijk vernietigend oordeel, vindt Guido de Bont, hoogleraar belastingrecht van de Erasmus Universiteit. ‘De Nationale Ombudsman vindt dat er hardhandig is opgetreden. Voor een bestuursorgaan lijkt me dat één van de meest verschrikkelijke kwalificaties die je kan krijgen.’
Huiverig
De politiek al jaren aan zet, maar die lijkt huiverig om de Belastingdienst aan te pakken, stelt BOinK-voorzitter Gjalt Jellesma. ‘Niet alleen in deze zaak, maar bij een paar duizend gevallen over de afgelopen tien jaar is de wijze van ingrijpen van de Belastingdienst buiten alle proporties. Het terugvorderen van alle betaalde toeslag, terwijl het vaak alleen om de eigen bijdrage gaat, brengt ieder jaar een grote groep ouders in de problemen. Dat de Belastingdienst niet of te laat reageert en meteen zaken tot fraude bestempelt, is voor ons niet nieuw. Het systeem is ingewikkeld. Niet alleen ouders maar ook de Belastingdienst houdt zich niet aan haar eigen regels.’
Vernietigend oordeel
De zaak van de familie Kuipers komt ook voor bij de Raad van State. Vlak voor de uitspraak kwam Conzalez erachter dat de Belastingdienst essentieel bewijs, telefoonnotities, heeft achtergehouden. Bewijs waar de advocaat specifiek om had gevraagd en waarin belangrijke informatie staat van de gesprekken die de Belastingdienst met de ouders heeft gevoerd. Gesprekken die veelal telefonisch gevoerd worden, omdat schriftelijk overleg met de Belastingdienst niet mogelijk is.
Kamerlid
CDA-kamerlid Pieter Omtzigt reageert in de hetzelfde Nieuwsuur-item: ‘De overheid is kennelijk niet goed om bonnetjes en notities te vinden, wanneer ze die wel moet geven. De Belastingdienst is niet zomaar een procespartij voor de rechter; de Belastingdienst belast soms de helft van je inkomen weg. Ik vind dat de Belastingdienst, meer nog dan enig ander, voor de rechter alles op tafel moet leggen en volledig open kaart moet spelen.’ Hij belooft opheldering te vragen aan de staatssecretaris wat hier precies gebeurd is. ‘Maar op het moment dat je bij de Raad van State beland, wanneer je dus al meerdere rechtszaken gevoerd hebt, dient het dossier toch wel echt compleet te zijn.’
Ongehoord
‘Het is ongehoord dat een overheidsdienst documenten achterhoudt’, reageert Jellesma. ‘Dit is voor ons een van de dossiers in een lange reeks. Nu blijkt dat ondanks uitspraken van de Raad van State en de Nationale Ombudsman, de Belastingdienst nog steeds dwars blijft liggen en niet in actie komt. Wat moet je als zelfs de overheid zich niet aan de uitspraken houdt van de hoogste bestuursrechter?’
Oordeel
De Raad van State oordeelde vorige week dat de familie Kuipers aan de voorwaarden voor de toeslag voldeed en dus onterecht toeslagen terug moest betalen. De gedupeerde familie geeft toe graag kinderopvangtoeslag aan te willen vragen voor hun inmiddels derde kindje, maar doet dat niet. ‘Het vertrouwen is er op dit moment niet richting de Belastingdienst.’
Bron: NOS